47. Geweten

47. psychologie

Hoe ga je nu om met gewetensbezwaren? Hoe ga je om met het verschil tussen overtuiging en verlangen?

 

Knel tussen wens en overtuiging

Soms merk je dat het wringt: je zit vast tussen wat je gelooft of denkt te moeten en wat je wilt of verlangt. Vaak probeer je die spanning te ontwijken, maar er komt een moment dat dit niet meer lukt. Je verlangt naar vrijheid, maar je voelt de druk van discipline en overtuigingen.

Misschien herken je dit: je gaat trouw naar de kerk, of volgt een bepaalde levensregel, maar ergens voel je een verlangen dat niet samengaat met je geloof of overtuiging. Als je dat verlangen toelaat, lijkt je geweten meteen te protesteren.

Gewetensnood

Hoe ga je om met die spanning? Met het verschil tussen overtuiging en verlangen? Dit is een proces waar iedereen vroeg of laat tegenaan loopt. Soms in religie, soms in persoonlijke overtuigingen.

Ik ben zelf christelijk opgevoed. Nog altijd spreekt mijn achtergrond regelmatig een stevig woord mee in mijn keuzes. Persoonlijke overtuigingen uitdagen is al lastig genoeg; maar als je ook nog onderdeel bent van een gemeenschap, is de kloof tussen wens en overtuiging vaak nóg groter.

Binnen onszelf klinken altijd twee stemmen:

• de ene wil dat je blijft bij het oude en veilige,
• de andere nodigt je uit te luisteren naar je diepste verlangen.

Als die stemmen te ver uit elkaar liggen, kun je in een spagaat raken: gewetensnood.

Lading op overtuiging en wens

Zowel overtuigingen als wensen dragen vaak veel lading. Wat je niet mag wensen wordt taboe. En wat je moet geloven of volgen krijgt een heilig aura. Hierdoor raak je verstrikt.

Het moeilijkste en tegelijk het bevrijdendste, is de lading eraf halen. Zodra je zonder oordeel kijkt, kan je neutraal onderzoeken: wat is er werkelijk waar, wat is goed voor míj?

Zeven tips als je knel zit tussen wens en overtuiging

1. Onderzoek de kracht van je wens. Hoe groter je verlangen, hoe meer kans dat je overtuiging moet verschuiven. Blijft je overtuiging onwrikbaar, dan krijgt je wens geen ruimte.
2. Herken de rol van je comfortzone. Overtuigingen houden je veilig en vertrouwd. Maar wensen en verlangens nodigen je uit om daarbuiten te treden: zij zijn dragers van levensenergie.
3. Leer van spijt. Aan het einde van hun leven hebben mensen vaker spijt van wat ze niet gedaan hebben, dan van wat ze wél probeerden. Laat wensen je gids zijn.
4. Zie de invloed van sociale controle. Gemeenschappen en tradities kunnen je veiligheid bieden, maar ook je innerlijke ruimte beperken.
5. Vraag je af: waarom zou je je losmaken van oude structuren? Omdat elke generatie en elk mens een eigen ontwikkeling doormaakt. Wat ooit werkte, hoeft nu niet meer passend te zijn.
6. Weet dat ook geloofsopvattingen veranderlijk zijn. Wat ‘heilig’ genoemd wordt, is vaak een product van een bepaalde tijd en context. De kernintentie; liefde, compassie, waarheid, blijft, maar de vorm kan verschuiven.
7. Ga terug naar je ervaring. Kijk naar wat je zelf ervaart en verlangt. Hoeveel ruimte geef jij aan je persoonlijke waarheid, los van opgelegde overtuigingen?

Reflectievraag:

Waar merk jij dat je verlangen en je overtuiging botsen en welke eerste, kleine stap zou je kunnen zetten om dichter bij je verlangen te komen zonder jezelf te veroordelen?